De hoogst haalbare dangraad van taekwondo is de 9^e dan. Heel lang was er binnen de TBN niemand met deze graad. Wel had de Koreaanse grootmeester Seo Myung Soo  – die vroeger bij de TBN betrokken was – de 9^e dan. Recentelijk hebben drie prominente taekwondo grootmeesters de 9^e dan behaald: Jafar Zareei, Gerard van den Berg en Henk Meijer. In dit artikel van de TBN Nieuwsbrief uitgebreid aandacht voor dit drietal.

De 9^e dan behaal je niet zomaar, daar moet je wel wat voor doen. Een (hoge) dangraad geeft onder andere de senioriteit van de taekwondo meester aan. Aan de ene kant betekent het dat je leven in het teken van taekwondo staat. Reken maar op ongeveer 50 jaar:

-Grootmeester Zareei is in 1970 met taekwondo begonnen. Daarvoor (van 13 tot 17 jaar oud) heeft hij (op hoog niveau in Iran) gebokst en heeft hij een korte periode karate beoefend. In 1987 is meester Zareei naar Nederland gekomen. Zijn 9^e dan examen deed hij in 2021.
-Grootmeester Gerard van den Berg is in januari 1972 op 16-jarige leeftijd met taekwondo begonnen. Dat maakt het tot zijn 9^e dan examen dus precies 50 jaar.
-Grootmeester Henk Meijer begon op zijn 15^e met taekwondo. 48 jaar later kreeg hij de 9^e dan.

Daarnaast moet je ook wat gepresteerd hebben en die 50 jaar echt actief met taekwondo bezig zijn geweest. Een actieve wedstrijdcarrière, liefst met noemenswaardige prijzen, taekwondo promoten, lesgeven, leerlingen opleiden tot zwarte band, wedstrijdmensen trainen en begeleiden op toernooien, een rol hebben in de organisatie van taekwondo. Dit zijn allemaal belangrijke manieren van hoe je je met taekwondo kunt bezighouden en wat meetelt voor de beoordeling voor de 9^e dan. En voor meesters Zareei, Van den Berg en Meijer geldt dat zij alle drie op die gebieden hun sporen hebben verdiend.

Erkenning

De 9^e dan is dus ook een soort erkenning. De drie meesters hebben elk hun sporen verdiend en zijn daarvoor al op verschillende manieren erkend. Enkele voorbeelden (er zijn er meer): grootmeester Zareei ontving in 2015 de oeuvreprijs van de gemeente Den Haag. Gerard van den Berg ontving een jaar later de oeuvreprijs van Leiden. Zowel Gerard van den Berg als Henk Meijer ontvingen beiden een koninklijke onderscheiding en alle drie zijn opgenomen in de Taekwondo Hall of Fame.

In Nederland kan je examen doen tot en met de 7^e dan. Voor de examens voor 8^e dan en 9^e dan moet je naar Korea, naar Kukkiwon in Seoul (in de wijk Gangnam). Het is dus niet een logische en makkelijke stap om die graden te behalen. Gerard van den Berg en Jafar Zareei lichten toe.

Gerard van den Berg: “Nadat ik de 7^e dan had behaald, vond ik het wel goed, die 7^e dan. Mijn motivatie was er toen niet om verder te gaan. Maar toen de wachttijd naar de 8^e dan erop zat en iedereen maar bleef vragen of ik nog verder ging en ik er toch ook al die tijd mee bezig was, kwam ik er achter dat het best wel uniek zou zijn als ik het 8^e dan examen ging doen. Dan zou ik namelijk de enige geboren en nog in leven zijnde Nederlander zijn. Bewust zeg ik erbij ‘nog in leven zijn’ om te voorkomen dat het verkeerd wordt uitgelegd. Immers, mijn vriend en voorbeeld Ben Oude Luttikhuis was de eerste Nederlander die in Kukkiwon 8^e dan examen heeft gedaan.

Na mijn 8^e dan examen in 2013 vroeg iedereen mij ‘ga je ook nog 9^e dan examen doen?’ Waarop ik zei ‘als het lichaam het over negen jaar toelaat, dan ga ik het doen.’ Toen het zover was, vond ik het wel een uitdaging. En nu kan ik (correct) zeggen: tot nu toe ben ik de enige geboren Nederlander, die 9^e dan examen in Kukkiwon heeft gedaan.”

“Ik ben er me begonnen, dan moet ik het afmaken”

Uiteraard is meester Zareei ook Nederlander, maar de eerste 17 jaar van zijn taekwondo carrière vond plaats in Iran. Die band met Iran blijkt overigens een heel belangrijke te zijn. Verderop wordt daarop ingegaan. Over zijn motivatie voor meester Zareei voor de 9^e dan zegt hij: “Heel mijn leven ben ik bezig met taekwondo. De dangraden zijn een logische stap. Voor mijzelf had ik de gedachte ‘ik ben er mee begonnen, dan moet ik het afmaken. Dat ging overigens niet zonder moeite, want ik heb al lang last van mijn schouder. In 2011 had ik 8^e dan examen gedaan. Vanaf 2020 mocht ik dan 9^e dan examen doen, maar door corona was het dat jaar onmogelijk. Toen heb ik in 2021 9^e dan examen gedaan.”

Hoe gaat dat dan in zijn werk, het 9^e dan examen? Gerard van den Berg: “Je moet je zelf aanmelden bij Kukkiwon. Dat kan alleen als je wachttijd erop zit en al je andere dangraden bij Kukkiwon zijn geregistreerd. De voorzitter van de TBN moet jouw aanvraagformulier tekenen voor goedkeuring.”

Jafar Zareei deed zijn examen in een periode waarin nog veel corona restricties golden. “Normaliter kan je zonder visum naar (Zuid) Korea. Maar gedurende de corona periode moest je een visum hebben. Op basis van een verklaring van Kukkiwon kreeg ik dat visum. Bij aankomst in Korea moest ik eerst worden getest op corona. Vervolgens moest ik twee weken in quarantaine in een hotelkamer. Je mocht de kamer niet uit. Drie keer per dag werd eten gebracht, één keer per dag moest ik mijn temperatuur opmeten en via een speciale app doorgeven. De 13^e dag van de quarantaine moest ik ook weer testen voor corona. Na 14 dagen mocht ik er eindelijk uit. Er was natuurlijk weinig gelegenheid voor voorbereiding in die twee weken, je kunt niet echt trainen in een hotelkamer. Maar uiteraard had ik mezelf daarvoor in Nederland voorbereid. De last van mijn schouder bestreed ik met cortison injecties. Na de quarantaine trainde ik drie weken bij grootmeester Kang Shin-Chul.”

Kang Shin-Chul

In de beginjaren van taekwondo werden vanuit Korea meesters naar vele landen in de wereld gestuurd om taekwondo te promoten. Meester Kang kwam in Iran terecht. In die tijd werd taekwondo door weinig mensen in Iran beoefend. Voornamelijk door de inzet van meester Kang is taekwondo in Iran niet alleen één van de meest beoefende sporten geworden (Iran kent miljoenen taekwondo beoefenaren), maar Iran is ook één van de beste taekwondo landen ter wereld. Regelmatig zijn er momenten geweest, waarop het onduidelijk was welk land het beste taekwondo land ter wereld is: Korea of Iran. Zowel op het gebied van sparring als stijl. Het moge duidelijk zijn dat meester Kang in zeer hoog aanzien staat, niet alleen in Iran, maar wereldwijd. In Iran was meester Zareei een leerling van meester Kang. Net als meester Ata Alavi uit Rotterdam. De band tussen Nederland en meester Kang is dan ook deels toe te wijzen aan de band tussen meesters Zareei en Alavi met meester Kang.

Gerard van den Berg: “De voorbereiding voor mijn 9^e dan is mede gelukt door mijn vriend Jafar Zareei, die mij daarbij heeft geholpen. Zo zijn we ook samen in 2017 naar grootmeester Kang Shin-Chul in Suwon (voorstad van Seoul) geweest om te trainen. Op 15 juni 2022 deed ik het examen. Ik had het geluk dat net per 1 april de corona regels waren versoepeld. Alleen mondkapjes waren nog verplicht. Overigens niet bij trainen of bij het examen. Voor het examen heb ik weer drie dagen intensief getraind bij grootmeester Kang en zijn dochter Yu-Jin. Kang Yu-Jin is meervoudig wereldkampioene poomsae.” Meester Zareei voegt daaraan toe: “Momenteel is Kang Yu-Jin één van de Kukkiwon instructeurs.”

Scriptie

Zoals gezegd, is een eis voor het examen dat je het nodige hebt gedaan. Dat moet blijken uit de verplichte scriptie. Gerard van den Berg: “De verplichte scriptie is een autobiografie van je hele leven waarin alles moet staan wat je al die tijd zoal voor het taekwondo hebt gedaan: functies in het taekwondo, afgeleverde dangraden, wedstrijdprestaties, het nog actief zijn, coaching prestaties, etc.” Jafar Zareei voegt daar een internationaal tintje aan toe: “Eigenlijk is het een verslag van je taekwondo carrière, waarin ik aantoon wat ik heb gedaan voor taekwondo in Nederland. Zo heb ik vele kampioenen opgeleid, maar ik ben ook technical director van de ETU en voorzitter van de technical committee van de ETU geweest.”

Jafar Zareei, achterste rij, derde van links

Praktijkexamen

Gerard van den Berg: “Kukkiwon wil als een soort kwaliteitsbescherming dat je ook een fysiek examen komt afleggen. Dat volgt op een training van vier uur waarin de benodigde poomsaes voor het examen in detail worden behandeld. Het fysieke examen bestaat uit het lopen van de poomsaes, waarvoor je maar één kans krijgt.” Jafar Zareei: ”Van 10 uur ’s ochtends tot 2 uur ’s middags had ik die training in Kukkiwon. Ik verbleef in Suwon en moest die ochtend om 5 uur opstaan om op tijd te zijn. Mijn examen deed ik samen met zes andere kandidaten (vier voor 8^e dan en drie voor 9^e dan): zij waren allen Koreanen; vijf uit het buitenland (Frankrijk, Duitsland, Amerika en een paar Aziatische landen) en één Koreaan uit Korea. Als eerste van die groep deed ik het praktijkexamen. Je moet twee poomsaes lopen. Voor 9^e dan is Ilyo verplicht. Voor 8^e dan is Hansoo verplicht. Via loting wordt de tweede poomsae gekozen uit poomsaes 14 tot en met 17 lopen. Voor die dag was dat Cheon-Kwon.”

Geen formaliteit.

Gerard van den Berg: “Ik heb het ervaren als een streng en professioneel, maar ook persoonlijk examen. Beter dan in 2013 bij mijn 8^e dan. Toen vond ik de communicatie heel slecht; alles ging alleen maar in het Koreaans. Nu was het beter. De training werd door grootmeester Kang Ik-Pil gegeven, hij spreekt goed Engels. Ook word je zeer gewaardeerd en bedankt dat je als buitenlander hun nationale sport taekwondo promoot in jouw land. Zelfs de president van Kukkiwon, Lee Dong-Sup, kwam kijken bij het examen, sprak met iedere kandidaat afzonderlijk en nam tijd voor een fotosessie.

Ik heb het gevoel weer gehad om als een kleine jongen voor een examencommissie te staan met zenuwen, net zoals iedere taekwondoka dat heeft als ze hun danexamen bij ons doen bij de TBN. Dat gevoel is dus hetzelfde.” Jafar Zareei: “Er zijn drie examinatoren. Ook zijn er twee personen die komen kijken of alles volgens de regels verloopt. En er was nog een persoon die alles filmde. Na het examen gingen we bij de president op kantoor nog een praatje maken. Kang Shin-Chul was daar ook bij, alsmede een vertegenwoordiger van de Grandmaster Association (een vereniging alleen voor 9^e danhouders).”

Jafar Zareei: “Officieus hoorde ik een week later de uitslag. Ook hoorde ik dat een kandidaat van onze groep voor 8^e dan zou zijn gezakt. In augustus had ik examen gedaan. Begin november kreeg ik officieel bericht. Op 15 december was er in Korea een formele uitreiking, mocht je daarheen willen. Dat heb ik niet gedaan. In dat geval krijg je het hele pakket thuis gestuurd: een doos met diploma in een lijst en een geborduurde band. Overigens ben ik de 50^e persoon die de 9^e dan in Kukkiwon heeft behaald.”

Wel of niet geslaagd

Gerard van den Berg: “Op het moment van examen krijg je nog geen officiële uitslag. Dit in verband met de scriptie beoordeling. Je weet dus niet meteen wie wel of niet is geslaagd.Van horen zeggen zakken er ook wel kandidaten voor 8^e en/of 9^e dan examen. Uiteindelijk zijn het vaak oudere taekwondoka’s die hun hele leven al deze zware fysieke sport beoefenen en/of lesgeven.”

Ten slotte licht meester Zareei nog een puntje op van mogelijke wijzigingen voor het 9^e dan examen: “Er zijn plannen om het examen te veranderen. Het examen zou ook breektesten en zelfverdediging moeten bevatten. En men zou een week moeten trainen in het taekwondo park in Muju.” Noot van de redactie: het taekwondopark in de plaats Muju een groot aangelegd park, volledig in het teken van taekwondo. Er is een museum en er zijn diverse trainings- en wedstrijdfaciliteiten.

Eregraad in de vorm van 9e dan

De derde persoon die sinds kort de 9^e dan heeft, is Henk Meijer. Henk Meijer heeft echter geen examen in Kukkiwon gedaan. Hij vertelt: “Tijdens de openingsceremonie van het EK Sparren Senioren 2022, in Manchester, ben ik gehuldigd door de ETU. Helemaal als een verrassing kwam dat niet. De secretaris-generaal van de ETU, Antonio Barbarino, had het twee jaar daarvoor al laten doorschemeren. Het was namelijk al eerder gepland, bij het EK in Sofia in 2020. Maar dat was midden in de coronatijd.” De 9^e dangraad is dus door de ETU toegekend.

Henk Meijer vervolgt: “Deze 9^e dangraad is een eregraad van ETU. Dat is alleen in Europees verband erkend. Eerlijk gezegd vind ik dat niet zo belangrijk. Ik vind het een heel eervolle manier om op zo’n manier erkend te worden. Ik ben dankbaar aan de ETU hoe ze hebben het gedaan. Op uitnodiging van de ETU ben ik naar Manchester gekomen, alle kosten werden vergoed.

Het was een leuke ceremonie. Ik werd aangekondigd, waarna ik naar voren werd gehaald op het centrale podium. De uitreiking werd gedaan door Slavi Binev, de plaatsvervangend voorzitter van de ETU, en Antonio Barbarino.”

Het uitreiken van een ere dangraad is niet iets dat vaak gebeurt: “Ik ben de eerste die van de ETU een 9^e dan heeft gekregen”, vertelt Henk Meijer. “Overigens heb ik destijds van de TBN de 6^e dan gekregen voor mijn verdiensten. Een andere persoon, die tegelijkertijd met mij in Manchester werd gehuldigd, is Sarah Stevenson uit Engeland. Onder andere is zij tweevoudig Olympisch deelneemster (Beijing 2008-brons en Londen 2012) en tweevoudig wereldkampioene. Zij is huidig voorzitter van de GBT, de Britse taekwondo bond. Zij kreeg geen dangraad overigens, maar een oorkonde.”

Over de overweging van de ETU om deze 9^e dan toe te kennen, zegt Henk Meijer: “Als ik het goed heb, dan ben ik op voordracht van Antonio Barbarino hiervoor in aanmerking gekomen. Uiteindelijk zijn drie punten doorslaggevend geweest:

-Ik ben de eerste niet-Koreaan die in Korea wereldkampioen werd (in 1985);
-Ik ben bondscoach voor drie Europese landen geweest, namelijk Nederland, Frankrijk en Griekenland;
-Ik heb veel seminars gegeven, die voornamelijk hebben bijgedragen aan de promotie van taekwondo en bijscholing in Oost-Europese landen (Hongarije, Moldavië, Servië, Wit-Rusland). Dit was in de jaren ’90 en dat deed ik vanuit de ETU. Destijds werd veel geregeld door Gerrit Eissink, die destijds secretaris-generaal van de ETU was.

Tevens speelde mee dat het vanwege mijn gezondheid, bij mij is MS geconstateerd, niet realistisch meer is dat ik fysiek examen kan afleggen.”

Voor Henk Meijer is de erkenning belangrijker dan de dangraad zelf: “Via social media heb ik veel leuke reacties ontvangen en vindt iedereen het verdiend. Die reacties kwamen vanuit Nederland en het buitenland, ook buiten Europa. Mijn taekwondo netwerk is over de hele wereld verspreid en het feit dat iedereen mij deze erkenning gunt, vind ik eigenlijk de mooiste erkenning.”

Tekst: redactie TBN – Edwin van Beek